پایان نامه قصد تبعی ( غیر مستقیم ) در حقوق جزا
دانشکده حقوق و علوم سیاسی
پایاننامه ی کارشناسی ارشد در رشته ی
حقوق جزا و جرم شناسی
قصد تبعی ( غیر مستقیم ) در حقوق جزا
استاد راهنما
دکتر محمد هادی صادقی
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
چکیده
گاهی انجام یک عمل برای رسیدن به یک نتیجهی خاص، تنها انگیزش درونی یک فرد است. این فرد عمل خاص را انجام میدهد، به خاطر رسیدن به نتیجهی مشخص. در صورتی که که این اتفاق در حقوق کیفری رخ دهد، میگویند، آن فرد در انجام عمل، برای نیل به نتیجهی مقصود، قصد مستقیم داشته است. اما همیشه ـ چه در اعمال روزمره و چه در حوزهی حقوق کیفری ـ وضع بدین منوال نیست و چه بسیار اتفاق میافتد که نتیجه یا نتایجی بر عمل انجام شده از سوی فرد، مترتب میشوند که نه تنها نمیخواهد این نتایج حادث شوند، بلکه میخواهد که حادث نشوند، لکن نحوه انجام عمل به صورتی است که آن نتیجه یا نتایج، لاجرم و لامحاله زاییدهی فعل اویند، و عامل نیز به حدوث چنین نتیجه یا نتایجی به خوبی واقف و آگاه است. در حقیقت تصور و تمثل چنین نتیجه یا نتایجی که بر هیچ فرد متعارفی دشوار نیست، در حقوق کیفری تحت پوشش عمد قرار میگیرد و با عامل همانگونه برخورد خواهد شد که با شخص دارای قصد مستقیم و انگیزه. چرا که حالت ذهنی چنین شخصی، که قصد غیر مستقیم ( تبعی )دارد، از نظر کیفی، چندان متفاوت با فاعل دارای قصد مستقیم (صریح، ابتدایی) نیست. و در صورتی که وقوع نتیجه به دنبال فعل بر اساس حال طبیعی امور، برای فاعل مشخص باشد، دیگر تفاوت در کمیت، یعنی عزم وتصمیم بر نتیجه یا التفات بر حدوث آن، موجب استحالهی حالت ذهنی وی نخواهد شد. در این تحقیق نیز سعی ما بر آن است که چنین حالتی را به عنوان قائم مقام و آلترناتیو عمد محض معرفی نماییم.
واژگان کلیدی: قصد، قصد مستقیم، قصد غیر مستقیم، قصد تبعی، آگاهی، اراده، قصد احتمالی
مقدمه
الف) طرح موضوع
قصد مجرمانه یا رکن معنوی جرم از جمله مسائلی است که در حقوق جزا با تأخیر به آن پرداخته شده است. چرا که در زمانهای دور صرف ارتکاب فعل مادی برای مجازات مجرم کافی بود و توجهی به ذهنیت مجرم نمیشد. اما رفته رفته نوع بشر دریافت که جرم تنها یک پدیدهی مجرمانهی صرف نیست که قوام آن فعل و آثار آن باشد بلکه منشأ آن در ذهن و روان انسان قرار دارد و باید با توجه به این ذهنیت با آن برخورد شود. از آن پس بود که اصلی در حقوق جزا شکل گرفت مبنی بر اینکه ارتکاب مادیات جرم به تنهایی برای تکوین آن مکفی نیست بلکه در کنار آن باید این مادیات نشأت گرفته از نهاد و خواست انسان باشد.
شکل گیری چنین اصلی تحت تأثیر تکامل اندیشهها و تفکرات ابناء نوع و بعث و ظهور پیامبران و انسانهای فرهیخته بوده است. اصول اخلاقی و آموزههای دینی به تدریج رکن روانی را به عنوان رکن رکین جرم در قوانین استوار ساخت. این رکن رابطهای است که بین مادیات جرم و شخصیت مجرم را به هم پیوند میدهد. و اساساً همین رابطه است که محل سرزنش قانون واقع میشود. این سرزنش نیز بسته به میزان تسلط ارادهی مرتکب بر جنبههای مادی جرم نوسان دارد. گاهی وقوع پدیدهی مجرمانه تمام و کمال تحت سیطرهی ارادهی مرتکب آن است به گونهای که هر آنچه رخ میدهد مراد اوست. وقتی که اراده به این صورت سلطنت دارد میگویند که مجرم قصد مستقیم داشته است. گاهی نیز بدون اینکه ارادهی فعل در نزد مجرم تزلزلی پیدا کند، اما نتایجی حاصل این فعل او میشوند که ابتدائاً منظور او نبوده لکن به خوبی میداند که در صورت انجام چنین فعلی یا انجام فعل در چنین شرایطی، آن نتایج را اثر اجتناب ناپذیر یا غالب خود قرار میدهد. این حالت ذهنی را قصد تبعی یا غیر مستقیم گفتهاند که تحقیق حاضر دائر مدار آن است. بعضاً نیز فاعل فعل مجرمانه نسبت به حدوث نتیجه صرف یک پیشبینی را دارد و گاهی نیز کاملاً غافل از آن است که در این هر دو صورت ما در قلمرو خطای غیر عمد قرار داریم.
وهمانطور که گفته شد در این تحقیق موضوع اصلی قصد تبعی یا غیر مستقیم است که مورد مداقه قرار خواهد گرفت.
ب) بیان مسئله
قصد تبعی که آن را هم پایهی قصد مستقیم میدانند و بنابراین مبنای مسئولیت عمدی قرار میگیرد، باید دارای مبانی و ماهیتی باشد که این همسان قرار گرفتن آن را با قصد مستقیم و در نتیجه متحمل شدن تمام آثار جنایات عمدی را توجیه گر باشد. اصولاً باید چه تعریفی از قصد مجرمانه ارائه داد تا جامع هر دو نوع قصد( مستقیم، تبعی ) باشد و مانع از ورود دیگر خطاهای ذهنی در قلمرو عمد باشد. تحقق عناصر قصد مجرمانه یا عناصر مرتبط به آن در این نوع از قصد چگونه است. چه رویکردی و برخوردی نسبت به این نوع قصد در نظام های حقوقی دنیا صورت گرفته یا میگیرد.قصد تبعی در چه نوع جرایمی فرصت تحقق دارد. آیا همه جرایم میتوانند تجلیگاه این نوع از قصد مجرمانه باشد یا تنها در جرایم برخوردار از ویژگیهای خاص است که عرصهی ظهور قصد مورد اشاره قرار میگیرند.
ج) اهمیت و ضرورت پژوهش
ضرورت این تحقیق و پژوهش از آن روست که قصد تبعی با توجه به اینکه در ردیف قصد مستقیم قرار میگیرد وعمد قلمداد میگردد، بنابراین این عمد احتساب کردن آن باید با شناخت طبیعت و ماهیت صحیح آن صورت گیرد، یعنی اینکه ابتدا باید ارکان این گونهی قصد را شناخت تا بتوان با تشخیص و تمییز آن از دیگر خطاها قلمرو عمد را مشخص کرد. بنابراین پذیرفتن آن بدون شناخت ماهیت و ارکان آن بسیار خطرناک است و باعث میشود که معنای عمد بیش از حد معمول گسترش یابد که این مسئله نمیتواند با احساسات ما از عدالت جور شود. در مقابل عدم پذیرش صورت قصد تبعی باعث میشود تا حقوق کیفری من غیر حق ملایم و محدود شود و معنای عمد و قصد با کیفیات نفسانیای چون شوق، رغبت، تمایل و احیاناً انگیزه خلط شود. و همینطور این عدم پذیرش بعضاً این نتیجه را دارد تا عقیدهی عمومی و خرد جمعی مورد دست درازی واقع شود. توجه به این موارد است که تحقیق دربارهی قصد تبعی را به عنوان یک تحقیق مستقل ضروری و مهم میسازد.
برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید